De digitalisering en de globalisering hebben de klant in de 21ste eeuw een ongekende keuzevrijheid en macht gegeven. Door deze ontwikkeling hebben de 4 P's van de traditionele marketing (zie 5.0) aan betekenis ingeboet. Om de klant zijn centrale rol in de marketing te geven, zijn de 4 C's bedacht: Consumer, Cost, Convenience en Communication.

Customer

klant) vervangt de P van Product. Customer benadrukt dat de wensen en behoeften van de klant centraal staan bij het ontwikkelen van producten en diensten. En daarbij gaat het steeds vaker om het inwilligen van individuele wensen.

Cost

(kosten) vervangt Prijs. Bij Cost gaat het niet alleen meer over de aanschafprijs, maar over alle kosten die met de aankoop of vervanging van een product of leverancier gepaard gaan. Alles vanuit het perspectief van de koper, de klant, natuurlijk.

Convenience

(gemak) vervangt Plaats en heeft betrekking op het gemak waarmee het product of de dienst is te vinden en te kopen. Maar ook het snel en eenvoudig vinden van relevante informatie (handleiding, hulplijn, tips) en een goede service zijn een onderdeel van Convenience.

Communications

(communicatie) komt in de plaats van Promotie en omvat alle vormen van contact tussen aanbieder en gebruiker (en niet alleen reclame ).

Het nieuwe communiceren

Wij worden dagelijks met gemiddeld 2.000-3.000 commerciële boodschappen geconfronteerd. Het overgrote merendeel daarvan is ongevraagd en ongewild en wekt vooral irritatie en weerstand op. Bedrijven en hun boodschappen worden steeds minder vertrouwd, de traditionele (massa)marketing verliest snel aan invloed en effect.

Dit betekent niet dat we niet meer geïnformeerd willen worden, maar het moet individueler. De informatie, die we ontvangen moet relevant (betekenisvol) zijn, simpel en eerlijk (authentiek) en opvallend (onderscheidend, creatief).

Nieuwe technologieën hebben nieuwe kanalen en platforms voor een meer directe, individuele en interactieve manier van communiceren mogelijk gemaakt: social media. Hier delen gelijkgestemden hun kennis en ervaring. Hier praten consumenten met elkaar over producten of bedrijven, over de kwaliteit en over de service. Hier wordt je beoordeeld en afgerekend.

Grote en invloedrijke sociale netwerken in Nederland zijn Hyves, Facebook, Linkedin, Twitter en Youtube.

Social Media voor de fotograaf

Social media is een krachtig instrument om relaties met klanten en opdrachtgevers te leggen en te onderhouden. Mits het op een juiste manier wordt ingezet. Social media vereist een eerlijke en open houding, luisteren naar anderen, helpen, iets (weg)geven voordat je iets vraagt. En veel geduld.

Met name het delen van kennis en ervaring of het weggeven van je foto's, past niet bij het verdienmodel van fotografen, die hun foto's juist beschermen tegen verspreiding als daar geen betaling tegenover staat.

Wie social media ziet als een quick fix, een snelle oplossing om teruglopende omzetten te repareren, komt bedrogen uit. Het opbouwen van een sterk sociaal profiel kost veel aandacht en tijd. Juist in social media zijn echtheid en eerlijkheid van doorslaggevende betekenis. Opportunisme en verborgen commerciële bedoelingen worden genadeloos afgestraft.

Via social media kunnen fotografen hun markt en hun klanten beter leren kennen. Na verloop van tijd kun je via je eigen pagina op Facebook of Linkedin een groep fans, vrienden op vollegers opbouwen. Dit zijn contacten die graag op de hoogte blijven van wat je doet. Stel ze niet teleur. Deel relevante kennis en ervaringen met deze groep. Of vraag om hun advies of hulp (crowdsourcing, crowdfunding, co-creatie). Betrek ze bij je projecten. Maar pas op: blijf luisteren, blijf helpen, blijf vragen stellen.

Klanten en opdrachtgevers zullen in de toekomst steeds vaker op basis van aanbevelingen op social media fotografen zoeken en selecteren. Zoekmachines zoals Google integreren social media in hun zoekresultaten. Een goed en stevig sociaal profiel (ook wel social footprint genoemd) is ook voor fotografen steeds belangrijker. Omdat het opbouwen van een goed profiel veel tijd kost, is het advies om er zo snel mogelijk mee te beginnen.

De C's van de social media marketing

Traditionele reclame is informatief en eenrichtingsverkeer. Social media is conversational (een gesprek) en interactief. Hoewel totaal verschillend qua karakter, sluiten ze elkaar niet uit. In tegendeel: ze zijn complementair en vullen elkaar juist uitstekend aan. Social media marketing is geen vervanger van de traditionele marketing.

Ook social media marketing kent 4 C's: Content, Context, Connection en Community. C's waarbij het alleen nog om de klant draait.

Omdat de klant nu eenmaal koning is.

Content is king. Bij social media is inhoud heel belangrijk. De kern van social media is het delen van en reageren op informatie. Die interactie, die dialoog, die voortdurende rolwisseling tussen auteur en publiek (zender en ontvanger), is wat social media pas echt sociaal maken.

Het begint met een blogpost, een video, een podcast, een artikel, een link, een foto, een handleiding of een kalender. Informatie die jij hebt en waarvan je denkt dat anderen er kennis van moeten nemen.
Bij het delen van informatie draait het om relevantie. Jouw informatie moet voor de ontvanger belangrijk zijn. Het moet betekenis en waarde voor hem hebben.

Authenticiteit is een voorwaarde voor succes. Je moet echt en eerlijk zijn, oprecht. Geen gladde verkooppraatjes, maar toon je passie. Goede inhoud prikkelt, amuseert en verwondert. Het valt op en blijft bij.
Als je alleen maar wilt 'zenden' en je slecht tegen kritiek kunt, is social media niets voor jou. Het gaat juist om die dialoog, dat gesprek. Wees niet bang voor kritiek, luister, stel vragen, los het op of leg het uit. Gebruik humor en zorg dat mensen je aardig gaan vinden (likability).

Het delen van goede, relevante informatie kost veel tijd en aandacht. Wat krijg je ervoor terug?

Het begint met zichtbaarheid. Wie blogt bestaat. Een actieve houding op verschillende platforms, in verschillende groepen, zorgt ervoor dat mensen je leren kennen (naamsbekendheid). Daarnaast kun je met je bijdragen je kennis, ervaring en vakmanschap uitdragen, zodat mensen je gaan (h)erkennen als een deskundige. En dat moet op termijn resulteren in opdrachten en verkopen.

Context is de plaats, het platform, waar de inhoud wordt gedeeld. Je kunt kiezen voor een eigen platform of gebruik maken van bestaande platforms.

Het voordeel van een eigen platform – denk aan een blog op je website – is dat jij de inhoud, de onderwerpen van de dialoog bepaalt en dat je belangstellenden naar jouw website trekt. Sommige fotografen in de Verenigde Staten van Amerika zijn daar zo succesvol in, dat ze aanzienlijke inkomsten uit banners genereren (op basis van de hoge bezoekcijfers). De keerzijde: een eigen blog kost veel tijd en vereist ook een zeker talent (literair, journalistiek).

Een andere optie is om te zoeken naar plaatsen waar je doelgroep al samenkomt. Dat kunnen websites of discussiegroepen zijn (Linkedin, Facebook, Hyves) waar liefhebbers van fotografie of een bepaald onderwerp wat met jouw werk te maken heeft, discussiëren.

Meng je niet gelijk in de discussies, maar neem een paar weken de tijd om te luisteren en te beslissen of dit wel echt de plaats is waar jij thuishoort. Zitten hier de mensen die je wilt bereiken? En: kun jij iets voor ze betekenen? Het moet beide kanten op werken om een succes te worden. Zo niet, dan kost het je alleen maar tijd en energie en levert het niets op. Neem ruim de tijd om de beste plaatsen te selecteren.

Het maken van een verbinding is de eerste stap als het gaat om het opbouwen van een relatie. Ook in social media kan dat op verschillende manieren. Van direct, schreeuwerig en agressief tot rustig en bescheiden. En alles wat daar tussen zit. Hoe je het doet zal voor een groot deel afhangen van je karakter. Daar ligt nog wel een uidaging, want aan de ene kant 'eist' social media authentiek, eerlijk gedrag en aan de andere kant ook een sociale, emfatische houding. Die combinatie is niet voor iedereen weggelegd.

Bij social media moet je tegen kritiek kunnen en je kwetsbaar durven opstellen. Je moet ook hier bereid zijn om in een relatie te investeren: veel geven en weinig verwachten. En: veel geduld hebben.

De tone of voice bij social media is conversational: het is meer een gesprek dan het overdragen van informatie (infomational). Het stellen van vragen is een eenvoudige en effectieve manier om de dialoog te stimuleren.

Stel bij alles wat je op social media doet altijd de vraag: wat heeft de lezer/kijker hier aan? Wat kan hij hier mee? Want het gaat niet om wat jij beweert, maar wat de ontvanger er van vindt en er mee doet.

Een community is letterlijk een gemeenschap, een groep die iets gemeenschappelijks heeft. Een community kan zich vormen rond een beroep, een hobby, een onderwerp of een ervaring.

Op Internet zijn wereldwijd inmiddels ontelbare communities ontstaan rond fotografie, groot en klein. Het selecteren van communities, die het beste bij jou passen, is een tijdrovende onderneming. Groot is niet altijd beter. Het gaat ook om de invloed en het respect van de deelnemers en hoe actief ze zijn.

Op veel websites is de mogelijkheden tot participatie (meepraten, onderwerpen aan de orde stellen) klein en ook op Linkedin of Facebook pagina's zijn er vaak beperkingen.

Omdat het uiteindelijk gaat om je zichtbaarheid te vergroten en je te profileren, moet je zoeken naar communities waar je ook echt kan participeren.

En vergeet nooit: wat je zegt (content), waar je het zegt (context) en hoe je het zegt (tone-of-voice), het moet allemaal naadloos aansluiten bij de gekozen community.

Een eigen community

Je kunt ook zelf een community starten. Denk daarbij aan een blog op je website of een eigen Linkedin/Facebook-pagina. Voordeel: jij bepaalt de onderwerpen en de sfeer (tone-of-voice). Nadeel: jij moet de blog levendig houden en jij moet zelf zorgen dat mensen je gaan volgen en gaan reageren. En dat kost (veel) tijd en aandacht.

Een goede, levendige blog is het product van samenwerking, van een gemeenschappelijke inspanning. Het begint met jouw visie en jouw mening, maar het wordt pas interessant als anderen gaan reageren en er ook op hun bijdrage weer gereageerd wordt, door jou of anderen. Bloggen is niet zenden, maar van gedachten wisselen met gelijkgestemden.

Maar er is meer. Je kunt je blog ook gebruiken om je volgers bij de voorbereiding of uitvoering van je projecten te betrekken (crowdsourcing, co-creation) of hen vragen om je project financieel te ondersteunen (crowdfunding). Je kunt je eigen online galerie 'bouwen', waar bezoekers je foto's kunnen zien en kopen (samen met je boeken).

Internet en social media zijn geen vervanging van de fysieke wereld – van boeken, tentoonstellingen en prints -, maar een waardevolle aanvulling met veel mogelijkheden. Wat die mogelijkheden precies zijn, is voor iedere fotograaf weer anders. Maar voor iedereen geldt: maak een goed plan met een duidelijk doel en ga aan de slag, experimenteer veel en leer van je ervaringen. Aarzel niet om hulp te vragen, bij vrienden of collega's, online en offline.